Etyopya’nın kimi bölümlerinde, içilebilir su bulmak altı saatlik bir serüven demek. Su Projesi (Water Project) isimli bir grup, su bulmanın oldukça zor olduğunu söylüyor. Su bulunduğunda da iş bununla bitmiş olmuyor, mikroplara sebep olan bakterilerle dolu veya hayvan pisliği ve diğer zarar veren maddeler ile kirlenmiş vaziyette oluyor.
Yalnızca Afrika’da 1 milyar kişiyi etkileyen su meselesi oyuncu ve Water.org kurucularından Matt Damon ve Microsoft kurucularından Bill Gates’in dikkatinden kaçmamış. Tuvalette kullanılan suyu içme suyuna çeviren bir sistem ve “Tuvalet meselenini yine keşfedin” gibi analiz eder üretilmiş. Eleştirmenler ise vaziyetin bu kadar aydınlık olmadığını düşünüyor. Arıza olduğunda çevrede bir tamircinin bulunmaması, fiyatlar ve bakım giderlerinin bunun gibi pek çok fikri olanaksız kıldığını söylüyorlar.
Hayat hasırı (life straw) gibi düşük teknolojili analiz eder çok yorucu değil, ama yeniden de kullanıcıların bir su kaynağı bulmasına bel bağlıyor. Suyu hem pratik, hem de uygun bir şekilde insanlara sunan yeni bir ürün var, yerine Warka Suyu tecrübe ediyor, ucuz ve kolayca kurulan yapısı ile havadan litrelerce temiz su çekiyor. Arturo Vittori ve meslektaşı Andreas Vogler tarafından buluş edilen bu yapı karışık mühendislikten ziyade boyut ve malzeme gibi temel personelleri kullanıyor.
İlk bakışta, takriben 920 santimetrelik çiçeklik biçimli kuleler (Etyopya’nın yerlisi bir incir ağacından ismini alıyor) çarpıcı bir görünüme sahip. Ancak her detay, dikkatlice yerleştirilmiş eğrilerden benzersiz malzemelere kadar, fonksiyonel bir emele sahip.
Hafif ve elastik hasırotu (juncus) kullanılarak yapılan her bir kulenin sağlam dış kuralı kuvvetli rüzgârların gelip içeriye nüfuz edebileceği bir şekilde örülmüş. Nylon veya polipropilenden yapılmış, ızgara ağ biçiminde bir yapı da büyük bir Çin lambasını andırıyor ve yapının içinde bulunuyor. Soğuk hava yoğunlaştığı vakit, yapının dibinde bulunan bir kaba rüzgârların taşıdığı nem toplanıyor. Bu su da musluk görevi gören bir tüpten geçerek dışarıda bekleyen insanların hizmetine sunuluyor. Tasarımcı Arturo Vittori, bulgunun uzak köylere günde 100 litreden fazla temiz içme suyu götüreceğini söylüyor.
Izgara kullanarak temiz içme suyu sağlamak tamamiyle yeni bir fikir değil. Birkaç sene önce, bir MIT talebesi bu veya buna benzer bir malzeme ile sisten nem ele geçirmeyi muvaffak olmuştu. Ancak Vittori’nin buluşu daha çok su veriyor ve daha ucuza mal ediliyor.
Vittori şöyle diyor: “Etyopya’da bunun gibi bir yapıyı yapmak kolay değil, su bulmak için takriben 50 metre derine inmek gerekiyor. Dolayısı ile bu teknik olarak zor ve pahalı bir metot oluyor. Bunun ötesinde, pompalar elektrikle çalışmak zorunda ve pompa bozulduğu vakit yedek parçalara ihtiyaç var”.
Warka kulesi ile takriben 95 litre su ele geçirilebiliyor. Gündüz ve gece arasında takriben 10 derece fark olan yerlerde ve çöl ortamında dahi başarılı olabiliyor.
Netice olarak, bir kulenin fiyatı 500 dolar civarında tutuyor. Gates’in tuvalet dizaynı ise 2200 dolar civarında heyetim ve sürdürmek için ise daha fazla paraya gerek duyuyor. Vittori, seri imalata geçilirse fiyat daha da düşebilir diyor. Vittori’nin ekibi önümüzdeki sene Etyopya’ya iki tane daha kule yapmayı tasarılıyor ve bölgede su hasatı yapacak makineleri yapmak için yatırımcılar arıyor.
Ufak çocukların su getirmek için çok sayıda vakit harcadığını düşünecek olursak bu gibi yapılarla kendileri için daha yararlı olacak oyunlar ve eğitime daha çok zaman kalacak. Vittori, “İnsanlara daha özgür olabilecekleri fırsatlar verirseniz onlar da bu çevrimden kurtulmuş olurlar” diyor.
Yalnızca Afrika’da 1 milyar kişiyi etkileyen su meselesi oyuncu ve Water.org kurucularından Matt Damon ve Microsoft kurucularından Bill Gates’in dikkatinden kaçmamış. Tuvalette kullanılan suyu içme suyuna çeviren bir sistem ve “Tuvalet meselenini yine keşfedin” gibi analiz eder üretilmiş. Eleştirmenler ise vaziyetin bu kadar aydınlık olmadığını düşünüyor. Arıza olduğunda çevrede bir tamircinin bulunmaması, fiyatlar ve bakım giderlerinin bunun gibi pek çok fikri olanaksız kıldığını söylüyorlar.
Hayat hasırı (life straw) gibi düşük teknolojili analiz eder çok yorucu değil, ama yeniden de kullanıcıların bir su kaynağı bulmasına bel bağlıyor. Suyu hem pratik, hem de uygun bir şekilde insanlara sunan yeni bir ürün var, yerine Warka Suyu tecrübe ediyor, ucuz ve kolayca kurulan yapısı ile havadan litrelerce temiz su çekiyor. Arturo Vittori ve meslektaşı Andreas Vogler tarafından buluş edilen bu yapı karışık mühendislikten ziyade boyut ve malzeme gibi temel personelleri kullanıyor.
İlk bakışta, takriben 920 santimetrelik çiçeklik biçimli kuleler (Etyopya’nın yerlisi bir incir ağacından ismini alıyor) çarpıcı bir görünüme sahip. Ancak her detay, dikkatlice yerleştirilmiş eğrilerden benzersiz malzemelere kadar, fonksiyonel bir emele sahip.
Hafif ve elastik hasırotu (juncus) kullanılarak yapılan her bir kulenin sağlam dış kuralı kuvvetli rüzgârların gelip içeriye nüfuz edebileceği bir şekilde örülmüş. Nylon veya polipropilenden yapılmış, ızgara ağ biçiminde bir yapı da büyük bir Çin lambasını andırıyor ve yapının içinde bulunuyor. Soğuk hava yoğunlaştığı vakit, yapının dibinde bulunan bir kaba rüzgârların taşıdığı nem toplanıyor. Bu su da musluk görevi gören bir tüpten geçerek dışarıda bekleyen insanların hizmetine sunuluyor. Tasarımcı Arturo Vittori, bulgunun uzak köylere günde 100 litreden fazla temiz içme suyu götüreceğini söylüyor.
Izgara kullanarak temiz içme suyu sağlamak tamamiyle yeni bir fikir değil. Birkaç sene önce, bir MIT talebesi bu veya buna benzer bir malzeme ile sisten nem ele geçirmeyi muvaffak olmuştu. Ancak Vittori’nin buluşu daha çok su veriyor ve daha ucuza mal ediliyor.
Vittori şöyle diyor: “Etyopya’da bunun gibi bir yapıyı yapmak kolay değil, su bulmak için takriben 50 metre derine inmek gerekiyor. Dolayısı ile bu teknik olarak zor ve pahalı bir metot oluyor. Bunun ötesinde, pompalar elektrikle çalışmak zorunda ve pompa bozulduğu vakit yedek parçalara ihtiyaç var”.
Warka kulesi ile takriben 95 litre su ele geçirilebiliyor. Gündüz ve gece arasında takriben 10 derece fark olan yerlerde ve çöl ortamında dahi başarılı olabiliyor.
Netice olarak, bir kulenin fiyatı 500 dolar civarında tutuyor. Gates’in tuvalet dizaynı ise 2200 dolar civarında heyetim ve sürdürmek için ise daha fazla paraya gerek duyuyor. Vittori, seri imalata geçilirse fiyat daha da düşebilir diyor. Vittori’nin ekibi önümüzdeki sene Etyopya’ya iki tane daha kule yapmayı tasarılıyor ve bölgede su hasatı yapacak makineleri yapmak için yatırımcılar arıyor.
Ufak çocukların su getirmek için çok sayıda vakit harcadığını düşünecek olursak bu gibi yapılarla kendileri için daha yararlı olacak oyunlar ve eğitime daha çok zaman kalacak. Vittori, “İnsanlara daha özgür olabilecekleri fırsatlar verirseniz onlar da bu çevrimden kurtulmuş olurlar” diyor.
Yorumlar
Yorum Gönder