Bilim insanları, Doğu Antarktika bölgesindeki buz katmanlarında, değişik mavi göllerin oluştuğunu ve bu vaziyetin kendilerini endişelendirdiğini dile getirdi.Böyle oluşumlar önceden de görüldüğüne göre; bu vaziyetin ‘mesele’ olarak adlandırılmasının sebebi ne olabilir? Bilindiği gibi, Grönland’ın buz kütleleri hızlı bir şekilde çözülüyor; sadece 2011-2014 seneleri arasında takriben 1 trilyon ton buz kütlesi kaybedildi. Çalışmalar gösteriyor ki, tüm bunların sebebi, işte bu göl oluşumları.Birleşik Kraliyet’tan bir grup araştırmacı, Doğu Antarktika’da bulunan langhovede buzulundan aldıkları meteorolojik veri ve uydu görüntüleriyle yaptıkları onlarca tahlil neticeninde, 2000-2013
seneleri arasında takriben 8.000 göl oluşumunu keşfetti.Bu oluşumlardan, buzul üstü göl olarak tanımlanan ve altındaki buzun üzerine çökelti yolu ile ortaya çıkanlar, tüm buz sahanlığı stabilitesi için ciddi sonuçlar doğurmakta.Bu haber konusunda asıl alaka çekici olan bölüm; araştırmacıların Doğu Antarktika’nın artan sıcaklık ve umman derecelerinden etkilenmeyeceğini düşünmeleri; hem de bu yüzden de odak noktalarını çoğunlukla Antarktik Yarımada bölgesine çevirmeleri.Antarktik Yarımada, Antarktika anakarasının en kuzeyinde yer alan bölgesi ve son senelerde hızlı atmosferik ve okyanusal ısınma ibareleri göstermiş.Doğu Antarktika buz kütlesinin çözülmesi, bir diğer taraftan son derece güç idrak eden bir vaziyet. Araştırmacılar, buzul üstü göllerin oluşumundaki bilgi açıklığı ve gizemin; bu durumun neticelerini engellemedeki becerilerini de etkileyeceği ile ilgili kaygılılar.The Washington Post’tan Chris Money’e konuşan Dunham Üniversitesi Buzulbilimcisi Stewart Jamieson; Doğu Antarktika’nın çok uzun vakit süresince istikrarlı kaldığını kabul ettiklerini belirterek; çok büyük bir farklık olmadığını, bu bölgenin hala son derece soğuk olduğunu, sadece günümüzde buzulun en tepesinde, buzul üstü göllerin saptadığını belirtmiş.Bu göller çok uzun ömürlü olmuyor; oluştuktan sonra ya yine donarak, ya yüzen buzulun üzerine akarak, veyahut nehirlerden taşarak bir şekilde kayboluyor. Bu son iki tercih, Grönland’da aşınma ve buzul katmanları ile buz sahanlığındaki seyrelme konularındaki, kendi çözülmesinin hızlandırması olayına örnek teşkil ediyor.Peki, Doğu Antarktika’daki tüm bu değişim, neden yalnızca son birkaç senede oldu? Bunu düşünmek çok da zor olmasa gerek; cevap tabi ki abuhava farklığı.Araştırma ekibinin 13 senelik çalışmalarında ele geçirdiği belirtilere göre; Güney Yarımküre’deki en yüksek sıcaklıklara 2012-2013 yazında, 37 Pozitif dereceli gün ile erişildi. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, sözgelişi 2007/2008 yazında, derecelerin + olduğu sadece 5 gün mevcutmuş.İşte bu 2012/2013 yazında, Langhovde buzulu 36% daha fazla göl oluşumu ile taşan yüzey kanalı tecrübelemiş; bi bu önceden bu bölgede hiç görülmemiş bir vaziyet.Jamieson, bu göllerin oluşumunun, hiç de şaşırtıcı olmayan bir şekilde bölgedeki hava sıcaklığı ile bağıntılı olduğunu; en yüksek göl sayısının, tüm göllerin toplam etrafının ve hem de göllerin derinliğinin, tüm bunların en yükseğe, ancak sıcaklık en yükseğe eriştiğinde vardığını belirtiyor.Araştırmacılar, bu vaziyeti Doğu Antarktika’nın sonunun başlangıcı olarak nitelendirmek için daha erken olduğunu; başka bir deyişle şayet rastgele bir gelişme göstermeyip bu hali ile kalırsa, endişelenecekbir vaziyet olmadığını da açıkça belirtiyor.Ancak Haziran 2016’nın, kayıtlar başladığından bu yana ölçümlenen en sıcak ay olduğu gerçeği de göz önünde bulundurulursa; ve bu yüksek sıcaklıklara alışmak vaziyetinde kalırsak, çok çok daha fazla buzul üstü gölün oluşacağını beklemekte yarar var.Jamieson, göllerin büyüklüğünün çok fazla olmadığını; ancak sıcaklıklar bu denli yüksek izlemeye devam ederse, göllerin sayısının ve büyüklüğünün artacağını öngörebileceklerini, ve şu anda da bu vaziyeti incelediklerini belirterek, sözlerini noktalıyor.
seneleri arasında takriben 8.000 göl oluşumunu keşfetti.Bu oluşumlardan, buzul üstü göl olarak tanımlanan ve altındaki buzun üzerine çökelti yolu ile ortaya çıkanlar, tüm buz sahanlığı stabilitesi için ciddi sonuçlar doğurmakta.Bu haber konusunda asıl alaka çekici olan bölüm; araştırmacıların Doğu Antarktika’nın artan sıcaklık ve umman derecelerinden etkilenmeyeceğini düşünmeleri; hem de bu yüzden de odak noktalarını çoğunlukla Antarktik Yarımada bölgesine çevirmeleri.Antarktik Yarımada, Antarktika anakarasının en kuzeyinde yer alan bölgesi ve son senelerde hızlı atmosferik ve okyanusal ısınma ibareleri göstermiş.Doğu Antarktika buz kütlesinin çözülmesi, bir diğer taraftan son derece güç idrak eden bir vaziyet. Araştırmacılar, buzul üstü göllerin oluşumundaki bilgi açıklığı ve gizemin; bu durumun neticelerini engellemedeki becerilerini de etkileyeceği ile ilgili kaygılılar.The Washington Post’tan Chris Money’e konuşan Dunham Üniversitesi Buzulbilimcisi Stewart Jamieson; Doğu Antarktika’nın çok uzun vakit süresince istikrarlı kaldığını kabul ettiklerini belirterek; çok büyük bir farklık olmadığını, bu bölgenin hala son derece soğuk olduğunu, sadece günümüzde buzulun en tepesinde, buzul üstü göllerin saptadığını belirtmiş.Bu göller çok uzun ömürlü olmuyor; oluştuktan sonra ya yine donarak, ya yüzen buzulun üzerine akarak, veyahut nehirlerden taşarak bir şekilde kayboluyor. Bu son iki tercih, Grönland’da aşınma ve buzul katmanları ile buz sahanlığındaki seyrelme konularındaki, kendi çözülmesinin hızlandırması olayına örnek teşkil ediyor.Peki, Doğu Antarktika’daki tüm bu değişim, neden yalnızca son birkaç senede oldu? Bunu düşünmek çok da zor olmasa gerek; cevap tabi ki abuhava farklığı.Araştırma ekibinin 13 senelik çalışmalarında ele geçirdiği belirtilere göre; Güney Yarımküre’deki en yüksek sıcaklıklara 2012-2013 yazında, 37 Pozitif dereceli gün ile erişildi. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, sözgelişi 2007/2008 yazında, derecelerin + olduğu sadece 5 gün mevcutmuş.İşte bu 2012/2013 yazında, Langhovde buzulu 36% daha fazla göl oluşumu ile taşan yüzey kanalı tecrübelemiş; bi bu önceden bu bölgede hiç görülmemiş bir vaziyet.Jamieson, bu göllerin oluşumunun, hiç de şaşırtıcı olmayan bir şekilde bölgedeki hava sıcaklığı ile bağıntılı olduğunu; en yüksek göl sayısının, tüm göllerin toplam etrafının ve hem de göllerin derinliğinin, tüm bunların en yükseğe, ancak sıcaklık en yükseğe eriştiğinde vardığını belirtiyor.Araştırmacılar, bu vaziyeti Doğu Antarktika’nın sonunun başlangıcı olarak nitelendirmek için daha erken olduğunu; başka bir deyişle şayet rastgele bir gelişme göstermeyip bu hali ile kalırsa, endişelenecekbir vaziyet olmadığını da açıkça belirtiyor.Ancak Haziran 2016’nın, kayıtlar başladığından bu yana ölçümlenen en sıcak ay olduğu gerçeği de göz önünde bulundurulursa; ve bu yüksek sıcaklıklara alışmak vaziyetinde kalırsak, çok çok daha fazla buzul üstü gölün oluşacağını beklemekte yarar var.Jamieson, göllerin büyüklüğünün çok fazla olmadığını; ancak sıcaklıklar bu denli yüksek izlemeye devam ederse, göllerin sayısının ve büyüklüğünün artacağını öngörebileceklerini, ve şu anda da bu vaziyeti incelediklerini belirterek, sözlerini noktalıyor.
Yorumlar
Yorum Gönder